Lekarz przed sądem

Lekarz przed sądem

Lekarz może mieć do czynienia z trzema rodzajami odpowiedzialności prawnej:

• zawodową,
• cywilną,
• karną.

Zasady postępowania wobec lekarza przed sądem lekarskim (zasady odpowiedzialności zawodowej) reguluje ustawa z dnia 17 maja 1989 roku o izbach lekarskich (Dz.U. nr 30, poz. 158 ze zm.) oraz rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 26 września 1990 roku (Dz.U. nr 69, poz. 406) w sprawie postępowania w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej lekarzy.

Zadaniem okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej okręgowej izby lekarskiej, której członkiem jest dany lekarz, jest ustalenie, czy popełniono przewinienia zawodowe, kto je popełnił i kiedy.

Przewinieniem zawodowym jest każde zachowanie lekarza naruszające zasady etyki lekarskiej oraz przepisy związane z wykonywaniem zawodu lekarza (art. 53 u.i.l.).

Postępowanie w przedmiocie odpowiedzialności zawodowej obejmuje:

1. czynności sprawdzające – mają na celu ustalenie, czy istnieją podstawy do wszczęcia postępowania wyjaśniającego.
2. postępowanie wyjaśniające – ma na celu ustalenie, czy został popełniony czyn mogący stanowić przewinienie zawodowe, wyjaśnienia okoliczności sprawy, a w przypadku stwierdzenia znamion przewinienia zawodowego – ustalenie obwinionego oraz zebranie, zabezpieczenie i w niezbędnym zakresie utrwalenie dowodów dla sądu lekarskiego.
3. postępowanie przed sądem lekarskim –
4. postępowanie wykonawcze.

Obwiniony lekarz ma prawo ustanowić obrońcę – art. 58 ust. 2 ustawy o izbach lekarskich – obwiniony może ustanowić nie więcej niż dwóch obrońców spośród lekarzy, adwokatów lub radców prawnych. Ustanowienie obrońcy może nastąpić na piśmie lub do protokołu przesłuchania, niezależnie od fazy postępowania.

Przedawnienie:

• Nie można wszcząć postępowania, jeżeli od chwili popełnienia czynu upłynęły trzy lata, co oznacza konieczność wydania przez rzecznika postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania w przypadku wpływu skargi czy informacji o zdarzeniu po tym terminie.
• karalność przewinienia co do zasady ustaje po upływie pięciu lat od zdarzenia. Po tym czasie, niezależnie od momentu postępowania (przed rzecznikiem, czy przed OSL), postępowanie należy zakończyć, wydając postanowienie o umorzeniu postępowania, chyba że czyn stanowi jednocześnie przestępstwo.

Sąd lekarski może orzekać następujące kary:

1. upomnienie;
2. nagana;
3. kara pieniężna;
4. zakaz pełnienia funkcji kierowniczych w jednostkach organizacyjnych ochrony zdrowia na okres od roku do pięciu lat;
5. ograniczenie zakresu czynności w wykonywaniu zawodu lekarza na okres od sześciu miesięcy do dwóch lat;
6. zawieszenie prawa wykonywania zawodu na okres od roku do pięciu lat;
7. pozbawienie prawa wykonywania zawodu.

Lekarz przeciwko któremu wszczęto postępowanie w sprawie odpowiedzialności zawodowej powinien – w mojej ocenie – podjąć obronę i dążyć do  wyjaśnienia wszelkich wątpliwości.

Akta postępowania – czy też opinie biegłych sporządzone w toku  postępowania w sprawie odpowiedzialności zawodowej  – są następnie w większości przypadków  wykorzystywane  celem udowodnienia roszczenia dochodzonego przed sądem powszechnym.

Niezależnie bowiem  od odpowiedzialności zawodowej – lekarz ponosi również odpowiedzialność cywilną i karną.

Odpowiedzialność cywilna to odpowiedzialność majątkowa, która ma służyć wyrównaniu uszczerbku doznanego przez poszkodowanego w dobrach prawnie chronionych oraz zadośćuczynieniu za doznaną krzywdę (cierpienia psychiczne, fizyczne).

Cywilna odpowiedzialność odszkodowawcza została ukształtowana jako:

• odpowiedzialność z tytułu czynu niedozwolonego– 415 k.c. Kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia.
• odpowiedzialność z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania –  471 k.c. – Dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Przesłanki odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny:

• zdarzenie wyrządzające szkodę, z którym ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy (niewykonanie lub nienależyte wykonanie łączącego strony zobowiązania przy odpowiedzialności ex contractu oraz czyn niedozwolony przy odpowiedzialności ex delicto)
• szkoda rozumiana jako uszczerbek w dobrach prawnie chronionych, z którym to ustawa łączy obowiązek odszkodowawczy,
• związek przyczynowy pomiędzy zdarzeniem wyrządzającym szkodę a ową szkodą

Odpowiedzialność karna

Lekarz może ponieść karną odpowiedzialność:

• za wykonanie interwencji medycznej niestarannie lub niezgodnie z aktualnym stanem wiedzy,
• za nieudzielenie pomocy,
• za leczenie bez zgody,
• za ujawnienie faktów objętych tajemnicą lekarską,
• za wprowadzenie w błąd władzy publicznej.

Przesłanki odpowiedzialności karnej za błąd medyczny:

• nieprawidłowe postępowanie lekarskie
• związek przyczynowy pomiędzy postępowaniem medycznym a skutkiem
• wina